Dagblad van het Noorden 25 juni 2007
In het achterhuis van Harpel liep alles wel goed af.
Enkele jaren geleden ontving Harm Wenning (op foto in het midden) de echtgenote (rechts) en de kinderen van de inmiddels overleden Alex. Hij liet hen de boerderij zien waar hun man en vader bijna driejaar zat ondergedoken. Foto's: Archief familie Wenning |
Marcus en Tinie Wenning: de boer en boerin uit Harpel die de joodse familie Meijer hielpen. |
Vandaag is het zestig jaar geleden dat het dagboek van Anne Frank verscheen. Het beroemde verhaal over het achterhuis. Er waren meer achterhuizen. In de buurtschap Harpel bijvoorbeeld. Daar zaten in de boerderij van de familie Wenning drie jaar lang vijf joden. Vijf mensen die vaak in spanning zaten maar, in tegenstelling tot Anne, overleefden.
Door Marcel Looden
HARPEL/VLAGTWEDDE Harm Wenning was een jongen van twaalf toen er plotsklaps vreemde mensen in de boerderij van zijn vader Marcus en moeder Tinie kwamen te wonen. "In augustus 1942 was dat", weet de nu 77-jarige Wenning.
Vader en moeder Meijer en hun kinderen Alex, Lidy en Gerda. Zo heetten de gasten. Een joods gezin uit Musselkanaal. Meijer was veehandelaar en had zo een goede band met boer Wenning opgebouwd. Toen hij en zijn familieleden opgepakt dreigden te worden, klopte hij dan ook aan in Harpel.
"Ze kregen een plekje in de slaapkamer aan de voorkant van de boerderij", vertelt Wenning. "Het werd zo erg druk bij ons. Mijn vader en moeder hadden ook zes kinderen. We kregen te horen wat er aan de hand was en dat we niks mochten zeggen."
Bijna drie jaar was die betrekkelijk kleine slaapkamer de verblijfplek van de Meijers. "Overdag waren ze daar, mijn moeder bracht hen eten. 's Avonds gingen ze soms wel naar buiten, wat wandelen in het veld. Soms zaten ze ook op zolder, daar hadden ze wat meer ruimte. Ik speelde ook wel met de drie kinderen, die waren iets ouder."
Geen NSB'er of mof viel hen ooit lastig maar er was wel altijd de dreiging. Eens leek die heel groot te zijn. "De ondergrondse waarschuwde toen dat de Duitsers ons in de gaten hadden. Onze joden moesten weg, naar Jipsinghuizen. In de nacht zijn ze daar naar toe gegaan, naar een ander adres. Na een tijdje kwamen ze terug."
De vreugde op de dag van de bevrijding was groot maar niet uitbundig. "Ze waren eerst bang en durfden nog niet naar buiten. Ze konden ook niet direct terug naar Musselkanaal want hun huis werd door anderen bewoond. Maar uiteindelijk kwam het allemaal goed."
Het contact tussen de Meijers en de Wennings bleef na de oorlog bestaan. Ook na de dood van pa en moe Meijer en van Marcus en Tinie Wenning, die twee zo dappere mensen uit Harpel. "En hebben nog altijd contact vertelt Harm Wenning, die nu in Vlagtwedde woont. "Twee jaar geleden is er nog een soort reünie geweest. Alex leeft trouwens niet meer, zijn zusters wel."
Krantenartikelen die op deze site zijn gearchiveerd:
Korte berichtjes, diverse kranten
Arr.-Rechtbank te Winschoten (21-10-1906)
Afloop van verkoop en aanbesteding (27-01-1907)
Een niet aaledaagsche koop (26-11-1907)
Verkoop-Verhuring Ellersinghuizen-Onstwedde (12-10-1912)
Aanbesteding Harpelsluis (04-09-1913)
Aanbesteding Waterschap Westerwolde (01-10-1913)
Uitslag aanbestedingen (28-10-1913)
Verkoop Landerijen, Vlagtwedde (09-10-1915)
Verkoop Westerwolde (14-10-1915)
H.H. Korenmolenaars, Landbouw- en Arbeiders-Coöperaties, Advertentie (22-01-1916)
Verkoop Landerijen, Weende en Ellersinghuizen (21-08-1916)
Verkoop Vlachtwedde, Onstwedde, Bellingwolde (24-10-1916)
Arr.-Rechtbank te Winschoten. Zitting van Vrijdag 25 Mei (26-05-1917)
Arr.-Rechtbank te Winschoten. Zitting van Vrijdag 23 Nov (24-11-1917)
Verkoop Landerijen Weende-Ellersinghuizen (23-10-1918)
Uitslag van de jaarlijkse landbouwtentoonstelling (16-06-1919)
Verkoop Vlagtwedde (23-10-1920)
Werkverschaffing en ontginning (03-11-1921)
Vergadering Eerste Ned. Ond. Verz. Mij. Bestaanszekerheid van Land- en Tuinbouwbedrijf (11-04-1922)
Landbouw en Veeteelt. Ontginnen en groenbemesting (20-07-1922)
Gemeentelijk Nieuws. GRONINGEN (30-09-1922)
Arr.-Rechtbank te Winschoten. Zitting van Vrijdag 15 Dec. (16-12-1922)
Uit Westerwolde (22-10-1923)
Coöperatieve Vereen. 'Aardappelmeelfabriek Westerwolde' (28-02-1924)
Vergadering Gemeenteraad 27 maart 1924 (31-03-1924)
Vergadering Weg-Waterschap 'De Harpel' (08-04-1924)
Jaarlijksche tentoonstelling Vlachtwedde (15-06-1925)
Vergadering Hoofdbestuur Waterschap Westerwolde (01-07-1925)
Afloop van verkoop en aanbesteding (08-10-1925)
Muziekvereeniging opgericht. (13-11-1925)
Landerijen te Vlagtwedde (31-12-1925)
Landbouwwintercursus (09-04-1926)
Verkoop Vlagtwedde (30-10-1926)
Raadsvergadering der gemeente Vlagtwedde (29-12-1926)
Verkoop Vlagtwedde (05-09-1927)
VERKOOP Harpel-Ellersinghuizen art. 1223 (24-09-1927)
Afloop van verkoop en aanbesteding (20-10-1927)
Vergadering Waterschap Westerwolde (08-05-1928)
Raadsvergadering der gemeente Vlagtwedde 10-10-1928 (11-10-1928)
Provinciaal Nieuws Groningen (08-06-1929)
Verkoop Eigendommen (15-06-1929)
Vele toeristen bezoeken reeds ons landschap (18-06-1929)
Gemeenteraadsvergadering 25 juni 1929 (26-06-1929)
Vergadering Waterschap Westerwolde (23-09-1929)
Vergadering gemeenteraad 18 januari 1930 (20-01-1930)
Vergadering Waterschap westerwolde 15 Mei 1930 (16-05-1930)
Vergadering Waterschap Westerwolde (26-06-1931)
Raadsvergadering Gem. Vlagtwedde (07-11-1931)
VERKOOP ONSTWEDDE (02-01-1932)
Provinciale Bond van Onderlinge Veefondsen in de provincie Groningen (09-04-1932)
Verkiezing van notabelen en kerkvoogden (29-12-1932)
Nieuwe verkeersweg in O.-Groningen (18-01-1933)
Combinatie Grondonderzoek en Gewassencontrole 'Westerwolde' (02-03-1933)
Vergadering Staten der provincie Groningen (14-06-1933)
Wegenaanleg in Vlagtwedde (14-07-1933)
Raadsvergadering gemeente Vlagtwedde (26-07-1933)
De gemeenterekening over 1932 (04-10-1933)
Combinatie Grondonderzoek en Gewassencontrole 'Westerwolde' (27-02-1934)
Raadsvergadering B. en W. Vlagtwedde (03-10-1934)
Verkoop Harpel (Vlagtwedde) (06-10-1934)
Afloop van verkoop en aanbesteding (11-10-1934)
Verkoop - Harpel (20-10-1934)
Afloop van verkoop en aanbesteding (01-11-1934)
Afloop Verkoping Drogeham (10-12-1934)
COMBINATIE WESTERWOLDE. Het jaarverslag (05-03-1935)
CHR. JONGELINGSVEREENIGING. De ring Westerwolde vergadert (12-03-1935)
Vrijzinnige Kiesvereeniging (15-05-1935)
Melkcursussen (29-06-1935)
BELANGRIJKE VERKOOP Ellersinghuizen (20-07-1935)
Vergadering Gemeenteraad Vlagtwedde (20-11-1935)
Goed geslaagde vergadering der V.V.S.U. te Alteveer (21-04-1936)
De Tentoonstelling te Vlagtwedde (29-05-1937)
GEDEPUTEERDE STATEN (28-10-1937)
GEMEENTERAAD VLAGTWEDDE (01-03-1938)
Den algemeenen landbouwcursus (29-03-1938)
VOOR DEN POLITIERECHTER TE GRONINGEN (25-05-1938)
Eenige belangrijke objecten van werkverschaffing (29-07-1938)
Vergadering Onderlinge paarden- en veeverzekering 'Vlagtwedde' (01-08-1938)
Vergadering Wegwaterschap i.o. "De Harpel". (27-09-1938)
RAADSVERGADERING TE VLAGTWEDDE (20-10-1938)
Verharding 2de Barlagerweg (28-01-1939)
Plan van uitbreiding en Bebouwingsvoorschriften (18-02-1939)
Ned. Ver. Luchtbescherming (21-02-1939)
GEMEENTERAAD VLAGTWEDDE (15-03-1939)
Vergadering Westerwoldsche Landbouw-Maatschappij (16-03-1939)
Vergadering Waterschap Westerwolde (29-04-1939)
Candidatenlijst vrijzinnigen raadsverkiezing (08-05-1939)
GEMEENTERAAD VLAGTWEDDE (24-05-1939)
EEN RARE MANIER VAN RIJDEN (10-06-1939)
Raadsvergadering Gem. Vlagtwedde (06-09-1939)
Openbare vergadering van Gedeputeerde Staten (26-01-1940)
Openbare vergadering van Gedeputeerde Staten (29-02-1940)
Jaarvergadering Centr. Gen. voor Kinderh. en Vacantie Kol. (12-03-1940)
GEMEENTERAAD VLAGTWEDDE (29-03-1940)
Oprichting Waterschappen (26-06-1940)
De komende zitting der Staten van Groningen (04-07-1940)
Voordrachten van Gedeputeerde Staten (24-07-1940)
Afdeeling 'Westerwolde' van de Vereen, van Chr. Onderwijzers(essen) (14-09-1940)
Een familie-veete (19-09-1940)
Gemeenteraad Vlagtwedde (13-03-1941)
LANDBOUWHUISHOUDCURSUS VLAGTWEDDE (15-03-1941)
De Gedeputeerde Staten der provincie Groningen (25-03-1941)
WATERSCHAP 'HARPEL' (09-05-1941)
Commissie Posthuma in Westerwolde (28-06-1941)
WEGEN IN WESTERWOLDE (05-07-1941)
De Vrederechter te Groningen (21-10-1941)
De Vrederechter te Groningen (10-03-1942)
ZANGCONCOURS (22-06-1942)
Keuring N.T.S. (16-07-1942)
RAYONNEERING STROO PROV. GRONINGEN (03-09-1942)
Waterschap Harpel (07-10-1942)
Besluiten Commissaris der Provincie (15-10-1942)
Officieele Mededelingen (03-11-1942)
Kantongerecht Winschoten, Veroordeeld (27-01-1943)
WATERSCHAP WESTERWOLDE (02-02-1943)
Afloop v. Verkoop en Aanbesteding (31-01-1950)
Dodelijk ongeval bij Vlagtwedde (30-08-1950)
Waterschap Westerwolde (25-01-1952)
Landbouwtentoonstelling voor 41e maal gehouden (07-06-1952)
Chr. Zangersdag te Onstwedde (10-07-1952)
VLAGTWEDDE (Gemeenteraad) (17-09-1952)
Monstering van veulens te Stadskanaal (27-10-1953)
Meester P. Bruinsma nam afscheid (30-07-1955)
Zweeds vliegtuigje maakte noodlanding (29-10-1955)
Boerderij in Vlagtwedde vannacht uitgebrand (23-05-1957)
Fraai buurthuis officieel geopend. (19-12-1958)
Kapschuur te Harpel geheel afgebrand. (12-01-1960)
Wateroverlast door regen en storm (05-12-1960)
Ontmoeting met emigranten. (06-04-'62)
Landbouw-expositie 'Westerwolde' in Vlagtwedde groter dan ooit (19-06-1965)
Veel schade (11-12-1965)
Boeldag - Harpel (7-10-1967)
Verkoop en Aanbesteding (22-05-1968)
Felle brand legt boerderij in de as (27-01-1970)
Noordelijke successen op de 36e nationale trekpaardententoonstelling in Den Bosch (21-09-1970)
Voor vergroot plan-Kikkert zouden komplete dorpen van aardbodem verdwijnen (14-01-1971)
Baby gered uit brand (10-09-1971)
Vlagtwedder gezin weigert na brand andere woonwagen (28-10-1971)
Plan onthuld voor complete militarisering Noord-Nederland (17-03-1972)
Geheime zender uit de lucht (16-05-1976)
Dorpje Harpel mag 40% groter (15-08-1978)
Harpel gered met nieuwbouw (09-09-1978)
Super-piraat uit de ether. (25-09-1979)
Nolan Internationaal uit de ether gehaald (25-09-1979)
PTT strijdt feller tegen etherpiraten. (25-09-1979)
Vlagtwedder boer geeft de moed op, door langdurige regenval (01-08-1980)
Defensie heeft het nog lang niet gewonnen (25-11-1980)
Kleine school krijgt meer lucht door verlaging leerlingdrempel (09-04-1981)
Countrymuziek als een onschadelijke obsessie (16-07-1981)
Veeschuur in Harpel verwoest (29-05-1982)
Man uit Harpel steelt stierkalf voor diepvries (09-09-1983)
Gemeentehuis Veendam was doorgangshuis onderduikers (03-05-1984)
Publieke verkoop (19-01-1985)
Dodelijke slip (23-03-1987)
'Bluegrassfans zijn geen zwakbegaafde cowboys' (5-10-1990)
'De Rots' in Harpel is een bijzondere school (30-03-2001)
Dode bij brand in Harpel (02-04-2001)
Watervoorziening probleem bij brand in landelijk gebied (03-04-2001)
'Lawaaisporten moeten weg uit Vledderveen' (28-11-2001)
'Harpeler Vertier' opgericht. (27-11-2002)
Hilvert en Torsten trouwe vrienden van de Kameleon. (27-06-2003)
Heel Harpel staat achter de peuters. (07-10-2003)
El Shit alles voor de muziek (12-12-2003)
Playbackende ouders stelen de show in Harpel (12 maart 2004)
Vrijwilliger Van De Maand, Jan Kip. (21-04-2004)
Harpel moet aangeven wie vandalen zijn. (05-02-2005)
Hilvert ten Have winnaar van de Grunneger Veurleescup. (31-03-2005)
Overleven met dank aan de familie Wenning (13-04-2005)
Peuters en schutters van elkaar gescheiden. (14-05-2005)
Een half miljoen voor De Rots van Harpel. (06-09-2005)
Negentiende eeuw herleeft in Ellersinghuizerveld. (24-11-2005)
Heerlijk om moederliefde te geven aan andere kinderen. (29-11-2005)
De Rots is nieuw, Harpel viert feest. (17-07-2006)
'Logeerboer' schept speelparadijs in Harpel. (11-09-2006)
Harpel houdt huiskamerconcerten, ook na de brand. (06-12-2006)
Marterhond duikt op in Westerwolde (06-01-2007)
Een broodnuchter 'Leve Margriet en Pieter!' (10-01-2007)
Vergistingsilo Harpel, levert stroom voor 3000 gezinnen. (28-03-2007)
Kunstminnaressen in de bres voor buurthuis. (05-04-2007)
In het achterhuis van Harpel liep alles wel goed af. (25-06-2007)
Dorpsschooltje van Harpel houdt stand, al 82 jaar. (03-11-2007)
Voorspelling schrikt cbs De Rots niet af (27-02-2008)
Voldoening in hout. (15-04-2008)
De Olympiërs van Harpel: de koersballers (24-04-2008)
Het Harpeler volkslied en dan Oranje Boven (30-04-2008)
Juf Lenie verlaat De Rots met een traantje (26-08-2008)
Kans op dorpsplein in Harpel (03-09-2008)
Reddingsplan voor buurthuis Harpel. (15-11-2008)
Preek op zondag verdwijnt uit Harpel (31-12-2008)
'Het bos is mooi, maar onze koeien ook' (13-05-2009)
Pleintje voor de bibliobus (23-05-2009)
Arrestaties 'in de hennep' (16-06-2009)
Dorp doet de tuin van een hartpatiënt (23-07-2009)
School Harpel ziet leerlingen vertrekken (31-07-2009)
Geld voor buurthuis in Harpel (08-03-2010)
Groninger titel voor Demi van 't Veer (02-02-2011)
'Houd uw dorpen zelf in leven' (23-10-2012)
Honderd varkens vergiftigd (29-11-2012)
Elke dag schoolreisje naar Harpel (18-08-2014)